غسلهاى واجب

مسأله ۳۵۹ـ غسلهاى واجب هفت غسل است:

۱ـ غسل جنابت ۲ـ غسل استحاضه ۳ـ غسل حیض ۴ـ غسل نفاس ۵ـ غسل مسّ میّت ۶ـ غسل میّت ۷ـ غسل مستحبّى که بواسطه نذر و قسم و مانند آن واجب شده است.

۱ـ جنابت

مسأله ۳۶۰ـ انسان با دو چیز جُنُب مى شود: اوّل جماع (آمیزش جنسى) دوم بیرون آمدن منى، چه در خواب باشد یا بیدارى، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بى شهوت.

احکام جنابت

مسأله ۳۶۱ـ اگر رطوبتى از انسان خارج شود و نداند منى است یا رطوبت دیگر، چنانچه همراه با «جستن» و «شهوت» بوده باشد آن رطوبت حکم منى دارد و اگر این دو نشانه، یا یکى از آنها را نداشته باشد حکم منى ندارد، ولى در زن و مریض لازم نیست که با جستن بیرون آید، بلکه اگر رطوبت هنگامى بیرون آید که به اوج شهوت جنسى رسیده است، حکم منى دارد.

مسأله ۳۶۲ـ غالباً بعد از بیرون آمدن منى بدن سست مى شود، ولى این موضوع جزء شرایط قطعى و نشانه ها نیست.

مسأله ۳۶۳ـ مستحبّ است بعد از بیرون آمدن منى بول کند تا ذرّات باقیمانده خارج شود و اگر نکند و بعد از غسل رطوبتى از او بیرون آید که نداند منى است یا رطوبت دیگر، حکم منى دارد و باید دوباره غسل کند.

مسأله ۳۶۴ـ اگر انسان جماع کند و به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود، مرد و زن هردو جُنُب مى شوند، خواه بالغ باشند یا نابالغ، منى بیرون آید یانه. این در صورتى است که جماع در قُبُل باشد و اگر در دُبُر باشد بنابر احتیاط واجب باید جمع کند بین غسل و وضو.

مسأله ۳۶۵ـ اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه، غسل بر او واجب نیست.

مسأله ۳۶۶ـ هرگاه نعوذ باللّه با حیوانى نزدیکى کند و منى از او بیرون آید، جُنُب مى شود و غسل کافى است، امّا اگر منى بیرون نیاید احتیاط واجب آن است که براى نماز و مانند آن، هم غسل کند و هم وضو بگیرد، مگر این که قبل از این کار وضو داشته باشد که در این صورت تنها غسل کافى است.

مسأله ۳۶۷ـ هرگاه منى از جاى خود حرکت کند امّا از ریختن آن به بیرون جلوگیرى بعمل آورد، یا به علّت دیگر بیرون نیاید غسل واجب نیست، همچنین اگر شک کند که بیرون آمده یا نه.

مسأله ۳۶۸ـ کسى که آب براى غسل کردن ندارد مى تواند با همسر خود نزدیکى کند و تیمّم براى او کافى است، خواه بعد از داخل شدن وقت نماز باشد یا قبل از آن.

مسأله ۳۶۹ـ هرگاه در لباس خود منى ببیند و یقین نماید از خود اوست باید غسل کند و نمازهایى را که یقین دارد با جنابت خوانده قضا نماید، ولى آنچه را شک دارد لازم نیست قضا نماید.

کارهایى که بر جُنُب حرام است

مسأله ۳۷۰ـ پنج کار بر جُنُب حرام است:

۱ـ مسّ خطّ قرآن یا اسم خدا و پیامبران و امامان بنابر احتیاط واجب، همانطور که در وضو گفته شد.

۲ـ رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیغمبر(صلى الله علیه وآله)، هرچند از یک در داخل و از در دیگر خارج شود.

۳ـ توقّف کردن در مساجد دیگر، امّا اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا براى برداشتن چیزى برود مانعى ندارد و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقّف نکند.

۴ـ داخل شدن در مسجد براى گذاشتن چیزى در آن.

۵ـ خواندن یکى از آیات سجده، ولى خواندن غیر آیه سجده از سوره سجده مانعى ندارد.

مسأله ۳۷۱ـ سوره هایى که سجده واجب در آن است چهار سوره است:

۱ـ سوره الم سجده (سوره ۳۲). ۲ـ سوره حم سجده (سوره ۴۱). ۳ـ سوره والنّجم (سوره ۵۳). ۴ـ سوره اقرأ (سوره ۹۶).

کارهایى که بر جُنُب مکروه است

مسأله ۳۷۲ـ شایسته است جُنُب چند چیز را ترک کند:

۱ و ۲ـ خوردن و آشامیدن، ولى اگر وضو بگیرد مکروه نیست. ۳ـ خواندن بیشتر از هفت آیه از قرآن، حتّى از سوره هایى که سجده واجب ندارد. ۴ـ تماسّ بدن با جلد وحاشیه و فاصله سطور قرآن مجید و همراه داشتن آن.۵ـ خوابیدن بدون وضو. ۶ـ رنگ کردن موها به حنا و مانند آن. ۷ـ مالیدن روغن و انواع کِرِم ها به بدن. ۸ـ جماع کردن بعد از محتلم شدن.

احکام غسل جنابت

مسأله ۳۷۳ـ غسل جنابت را هرگاه براى رفع جنابت و پاک شدن انجام دهد مستحبّ است، امّا براى خواندن نماز واجب مانند آن واجب مى شود. براى نماز میّت سجده شکر سجده هاى واجب قرآن (هنگامى که آیه سجده را از دیگرى بشنود) غسل جنابت واجب نیست، بلکه در همان حال نیز انجام این کارها جایز است، هرچند بهتر است که براى نماز میّت و سجده شکر و امثال آن غسل کند.

مسأله ۳۷۴ـ هنگام غسل کردن لازم نیست نیّت واجب یا مستحب کند، همین اندازه که به قصد قربت و اطاعت فرمان خدا انجام دهد کافى است.

مسأله ۳۷۵ـ هرگاه یقین کند وقت نماز داخل شده و نیّت غسل واجب کند بعد معلوم شود که پیش از وقت بوده، غسل او صحیح است، همچنین اگر به نیّت نماز واجب غسل کند، بعد معلوم شود وقت گذشته بوده است،غسل او صحیح مى باشد.

اقسام و احکام غسل

مسأله ۳۷۶ـ غسل را خواه واجب باشد یا مستحب، به دو صورت مى توان انجام داد: ترتیبى و ارتماسى.

مسأله ۳۷۷ـ غسل ترتیبى به این صورت است که بعد از نیّت، اوّل سر و گردن را مى شوید و بعد طرف راست و بعد طرف چپ را (بنابر احتیاط واجب) و اگر عمداً یا از روى فراموشى یا ندانستن مسأله به این ترتیب عمل نکند غسل را اعاده مى کند.

مسأله ۳۷۸ـ باید نصف ناف و نصف عورت را با طرف راست بدن و نصف دیگر را با طرف چپ بشوید، ولى بهتر است تمام آن را با هر دو طرف غسل دهد.

مسأله ۳۷۹ـ براى این که یقین کند هر سه قسمت بدن یعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، کمى از قسمتهاى دیگر را با آن قسمت مى شوید و احتیاط مستحبّ آن است که طرف راست گردن را با طرف راست بدن و طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.

مسأله ۳۸۰ـ اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافى است و اگر از طرف راست باشد، احتیاط آن است که بعد از شستن آن دوباره طرف چپ را بشوید و اگر از سر و گردن باشد، باید بعد از شستن آن دوباره طرف راست و چپ را بشوید.

مسأله ۳۸۱ـ اگر بعد از تمام شدن غسل، شک کند که اعضا را درست شسته یا نه، اعتنا نکند.

مسأله ۳۸۲ـ غسل ارتماسى آن است که بعد از نیّت، تمام بدن را یک دفعه یا به تدریج در آب فرو مى برد،خواه در مثل حوض استخر باشد و یا زیر آبشارى که آب آن یک مرتبه تمام بدن را فرامى گیرد، امّا غسل ارتماسى زیر دوش معمولى ممکن نیست.

مسأله ۳۸۳ـهرگاه مقدارى از بدن بیرون آب باشد و نیّت غسل ارتماسى کند و در آب فرو رود کافى است، امّا اگر تمام بدن زیر آب باشد و آن را تکان دهد مشکل است.

مسأله ۳۸۴ـاگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد مقدارى از بدن شسته نشده، باید دوباره غسل کند.

مسأله ۳۸۵ـ در غسل ارتماسى باید پاها را نیز از زمین بلند کند تا آب به زیر آن برسد.

مسأله ۳۸۶ـ اگر براى غسل ترتیبى وقت ندارد و مى تواند ارتماسى انجام دهد، واجب است ارتماسى انجام دهد.

مسأله ۳۸۷ـ احتیاط واجب آن است که کسى که روزه واجب گرفته، یا براى حج یا عمره احرام بسته، غسل ارتماسى نکند و سر خود را زیر آب فرو نبرد، ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى کند، صحیح است و ضرر به روزه و احرام او نمى زند.

مسأله ۳۸۸ـ در غسل ترتیبى مى تواند سه بار در آب فرو رود، یک بار به نیّت سر و گردن، دیگرى به نیّت طرف راست و دیگرى را به نیّت طرف چپ.

مسأله ۳۸۹ـ در غسل ارتماسى باید تمام بدن پاک باشد(بنابر احتیاط واجب) ولى در غسل ترتیبى پاک بودن تمام بدن لازم نیست، همین اندازه که هر عضو پیش از غسل دادن پاک باشد، کافى است.

مسأله ۳۹۰ـ سابقاً گفتیم عرق جُنُب از حرام نجس نیست و چنین کسى مى تواند با آب گرم غسل کند، ولى بهتر است با آب ملایم غسل کند که عرق ننماید.

مسأله ۳۹۱ـ هرگاه مختصرى از بدن شسته نشود، غسل باطل است، امّا شستن باطن، مانند داخل گوش و بینى و داخل چشم لازم نیست.

مسأله ۳۹۲ـ هنگام غسل باید هر چیز که مانع رسیدن آب به بدن است برطرف کند و اگر احتمال عقلایى مى دهد مانعى باشد، باید وارسى کند تا مطمئن شود مانعى نیست.

مسأله ۳۹۳ـموهاى کوتاه را که جزء بدن حساب مى شود باید بشوید، بنابر احتیاط واجب شستن موهاى بلند و زیر آنها هر دو لازم است.

مسأله ۳۹۴ـشرایطى که براى وضو گفته شد مانند پاک بودن آب و غیر آن در غسل هم شرط است، ولى در غسل لازم نیست که از بالا به پایین بشوید و فاصله افتادن میان شستن اعضا در غسل ترتیبى نیز اشکالى ندارد، مگر در مورد کسى که نمى تواند بول و غائط خود را حفظ کند که باید پشت سر هم به جاآورد و فوراً نماز بخواند، همچنین در زن مستحاضه.

مسأله ۳۹۵ـ کسى که قصد دارد پول حمّامى را ندهد، یا بدون علم به رضایت او مى خواهد نسیه بگذارد بنابر احتیاط، غسل او باطل است، همچنین اگر قصد دارد پول حرام یا پولى که خمس آن را نداده به حمّامى بدهد.

مسأله ۳۹۶ـ کسى که زیادتر از معمول در حمّام آب مى ریزد، غسل او اشکال دارد، مگر این که تصمیم داشته باشد حمّامى را با پول اضافى راضى کند.

مسأله ۳۹۷ـ هرگاه شک کند غسل کرده یا نه،باید غسل کند ولى اگر بعد از غسل شک کند غسل او صحیح بوده یا نه، اعتنا به شک نکند.

مسأله ۳۹۸ـ اگر در اثناء غسل، حَدَث اصغر از او سر زند (مثلاً بول کند) بنابر احتیاط واجب، باید غسل را از سر گیرد و براى نماز و مانند آن، وضو نیز بگیرد.

مسأله ۳۹۹ـ هرگاه کسى جُنُب شده و نمازهایى خوانده است، بعداً شک کند غسل کرده یا نه، آن نمازها صحیح است، ولى براى نمازهاى بعد باید غسل کند.

مسأله ۴۰۰ـ چند غسل واجب، یا واجب و مستحب را مى توان با یک نیّت انجام داد، یعنى یک غسل کند به نیّت جنابت و حیض و مسّ میّت و غسل جمعه و مانند آن و از همه کفایت مى کند.

مسأله ۴۰۱ـ با هر غسلى مى توان نماز خواند و وضو واجب نیست، خواه جنابت باشد یا غیر آن، واجب باشد یا مستحب، ولى احتیاط مستحب آن است که در غیر غسل جنابت وضو بگیرد.